Հովհաննես Կաչազնունին ՝ 1918 թվականին ստեղծված ՀՀ կառավարության առաջին վարչապետ, «Դաշնակցություն» կուսակցության ղեկավարը, նշում էր, որ մահմեդականների և հայերի միջեւ արյունալի իրադարձություններ են տեղի ունեցել 1905 և 1906 թվականներին: Նա ասում էր, որ 1914-ին հայկական զորքերը սկսել են գործել թուրքերի դեմ:

1915 թվականին ռուս հրամանատարներից մեկը Վանի հայ պաշտոնյա Արամին հրամայել է սպանել տարածաշրջանում քրդերին: Այնուամենայնիվ, Արամն ասել է, որ հրամանը չի կարող կատարվել:

Օսմանյան արխիվներում նշվում է, որ 1910-1922 թվականներին հայկական ավազակախմբերի կողմից սպանվել է 523 000 թուրք: Ֆրանսիայի Արտաքին գործերի նախարարության Փարիզում Ռուսաստանի դեսպանատանը 1915 թվականի մայիսի 14-ին գրված նամակում նշվում էր, որ Վանի ապստամբության ընթացքում շրջանում սպանվել է շուրջ 6000 մահմեդական:

1915 թվականի օգոստոսի 19-ին Ավստրիայի դեսպանը խոսում էր թուրքերի դեմ հայերի կողմից իրականացված ցեղասպանությունների մասին:

1916 թվականին տարածաշրջանը գրաված ռուսական բանակը փետրվարի 16-ին գրավեց Էրզրումը, հուլիսի 11-ին ՝ Երզինջանը: Թուրքերը այս հողերը հետ են վերցրել 1918 թվականին:

Ռուսաստանի փոխգնդապետ Տվերդոխլեբովը հայտնում էր, որ 1917-ի գարնանը հայերը հետապնդում և խոշտանգում էին բնակչությանը ՝ տեղի բնակչությունից զենք հավաքելու համար:

Հետագայում, երբ ռուսական բանակը հետ էր քաշվում, ցեղասպանությունները սկսեցին աճել: 1918 թվականին հայերը Երզինջանում սպանեցին 800 թուրք խաղաղ բնակիչների: Հայերը դեպի Էրզրում նահանջելու ճանապարհին սպանել էին թուրք գյուղացիներին:
Թուրքերը, ովքեր չէին կարողացել փախչել հայերից, սպանվել են Իլըչա շրջանում: 1918-ի փետրվարի 27-ին Տեպեկոյի բոլոր մահմեդականները սպանվեցին: Տեպեկոյում սպանված թուրքերի մարմինները հայտնաբերվել են 2010 թվականին Աթաթուրքի համալսարանի կողմից իրականացված պեղումների ժամանակ, և նրանց թիվը գնահատվում էր 150: 1918 թվականի փետրվարի 26-ին Թեքեդերեսիից հետ նահանջող հայերը սպանել են մուսուլմաններին և գողացել մարդկանց անասունները իրենց հանդիպած գյուղերում:

1918-ի փետրվարի 27-ին Էրզրումի Ալաչա գյուղում հայերը սպանել են թուրքերին: Էրզրումի թուրքական շուկաները հրկիզվել են հայերի կողմից: 1918-ի փետրվարի 26-ի լույս 27-ի գիշերը Էրզրումում հայերը սպանել են 3000-8000 մահմեդականների:

Տվերդոխլեբովն ասում է, որ Էրզրումի մերձակա գյուղերում թուրքերը «անհետացան» 1918-ի փետրվարի վերջին: 1918-ի դեկտեմբերին Ուլուխանլիի, Կամերլիի և Դարալայազի բնակիչները հետապնդվում էին հայկական ավազակախմբերի կողմից: Օսմանյան բանակը, որը 1918 թվականի մայիսին գրավեց շրջանը, նշում էր, որ հայերը այրել են 250 մահմեդական գյուղեր:

Ամերիկացի պատմաբան Քաստին Մաքքարթին նշում է, որ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին հայերը գրավեցին 6 նահանգ (Սիվաս, Մամուրեթ'ուլ Ազիզ, Դիարբեքիր, Բիթլիս, Վան և Էրզրում), որի բնակչությունը կազմում էր 17% հայ և 78% մահմեդական, պնդելով, որ հայերինն են, և տարածաշրջանում ապրող բոլոր մահմեդականները սպանվեցին հայ հեղափոխականների կողմից ՝ հայկական պետություն ստեղծելու համար:

Բրիտանական բանակի փոխգնդապետ Ալբերտ Ռովլինսոնը, 1919-ի հուլիսին Ստամբուլում բրիտանական գլխավոր շտաբին ուղարկված հեռագրում հայտարարում էր, որ հայերը ցեղասպանություններ են կատարել Օլտուից մինչև Բայեզիդի սահմանը: 1919 թ. հուլիսի 16-ի թվագրված օսմանյան փաստաթղթում ասվում է, որ հայերը հարձակվել և սպանել են մահմեդականներին Շարուրի և Նախչըվանի շրջաններում, շարուրցիներին գցել Արազ գետը և հարձակվել քառասունհինգ գյուղերի վրա: Ի պատասխան այս ցեղասպանությունների ՝ տարածաշրջան է ուղարկվել Կովկասյան 11-րդ դիվիզիան, և 600 հայկական խմբավորում պարտություն է կրել օսմանցիներից:

Հայ փոխգնդապետ Մելիք Շահնազարովը հայկական դիվիզիայի զեկույցում ասում է, որ նա գրավել է 30 թուրքական գյուղեր, սպանել նրանց բնակիչներին և կողոպտվել գյուղերը: Նա թույլտվություն է խնդրել հարձակվել 29 այլ թուրքական գյուղերի վրա: 1920-ին հայ սպան իր զըկույցում հայտնում էր, որ Բասարկեչարում անխնա սպանել է թուրք բնակչությանը: 1920-ին Կարսի գյուղերում սպանվել է թուրք և քուրդ բնակչությունը, իսկ գյուղերը թալանվել: 1920-ի դեկտեմբերի 4-ին թվագրված օսմանյան փաստաթղթում ասվում է, որ հայերը ցեղասպանություն են իրականացրել Սարիկամիշի 13 գյուղերում `սպանելով 1975 մարդ և ոչնչացնելով 276 ընտանիք:

Ահմեդ Էսաթ Ուրասը ասում է, որ «հայերի կողմից իրականացված ցեղասպանությունները ՝ առանց տղամարդկանց, կանանց և երեխաների միջև խտրականության», ներառված են Ռուսաստանի գրառումներում: Միացյալ Նահանգներում հայ բնակչությունը նույնպես սատարում էին այս ցեղասպանություններին:

Բազմաթիվ հաղորդումներ կան, որ այս ընթացքում հայկական ավազակախմբերը վնասել են թուրքական մզկիթները և այլ հասարակական շենքեր:

Ավելի ուշ, 1920 թվականին ստորագրված Գյումրու պայմանագիրը երաշխավորում էր մահմեդականների կյանքը և ունեցվածքը:

1918 թ. Մարտի 30-ից ապրիլի 3-ը ընկած ժամանակահատվածում Բաքվի Խորհրդային և Դաշնակցության հայկական զինված խմբավորումները հարձակվելով ադրբեջանցիների վրա Բաքվում և Բաքվի նահանգի տարբեր շրջաններում, ինչպես նաև Շամախիում, Գուբայում, Խաչմազում, Լենքորանում, Հաջիգաբուլում, Սալյանում, Զանգեզուրում, Ղարաբաղում, Նախչըվանւոմ և այլ տարածքներ իրականացրել են ցեղասպանություններ:
Ըստ պաշտոնական աղբյուրների ՝ ցեղասպանության արդյունքում սպանվել է շուրջ 12000 ադրբեջանցի, իսկ տասնյակ հազարավոր մարդիկ անհայտ կորել են: