Ինչպես փոխանցում է Zinvor.info-ն՝ 2020 թվականի սեպտեմբերի 27-ին սկսված ադրբեջանական բանակի հակահարձակողական գործողությունները ավարտվեցին 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ին։

Ադրբեջանական բանակը Հայրենական պատերազմի 44 օրվա ընթացքում օկուպացիայից ազատագրել է ավելի քան 300 բնակավայրեր, այնպես նաև Աղդերեի, Մուրովդաղի և Զանգիլանի ուղղությամբ ռազմավարական կարևոր բարձունքներ։

Նոյեմբերի 8-ին Շուշան օկուպացիայից ազատագրվելուց հետո՝ Հայաստանը գիտակցելով պատերազմում իր պարտությունը՝ ստիպված եղավ ստորագրել կապիտուլյացիայի մասին ակտը։

Նոյեմբերի 10-ին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի, Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի և Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի միջև ստորագրվել է հայտարարություն։

Համաձայն հայտարարության 2-րդ կետի՝ քաղաք Աղդամը և Աղդամի շրջանի օկուպացված մասը Ադրբեջանի Հանրապետության են վերադարձվել 2020 թվականի նոյեմբերի 20-ին, նման բնույթով վերջ դրվեց Աղդամի 27 ամյա օկուպացիային։

Հայտարարության 6-րդ կետի համաձայն՝ 2020 թվականի նոյեմբերի 25-ին օկուպացիայից ազատագրվել է Քյալբաջարի շրջանը, իսկ դեկտեմբերի 1-ին՝ Լաչինի շրջանը։ Ադրբեջանը առանց կորուստների հասել է Աղդամի, այնպես նաև Քյալբաջարի և Լաչինի շրջանները օկուպացիայից ազատագրմանը։

2020 թվականի նոյեմբերի 20-ին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը Աղդամի շրջանի ազատագրման առթիվ դիմել է ժողովրդին։ Իր ուղերձում նախագահը նշել է, որ օկուպացիայից Աղդամի շրջանի ազատագրումը դարձել է նոյեմբերի 10-ին ստորագրված եռակողմ հայտարարության արդյունքը։

Աղդամի ազատագրումը անվանելով պատմական իրադարձություն՝ պետության ղեկավարը նշել է, որ շրջանի 73 տոկոսը 27 տարի գտնվում էին օկուպացիայի տակ։

Նախագահ Իլհամ Ալիևը ընդգծել է, որ օկուպացիայից Աղդամի շրջանի ազատագրումը հնարավոր է դարձել փառավոր Հաղթանակի շնորհիվ։ Գերագույն գլխավոր հրամանատարը հայտարարել է, որ, եթե Ադրբեջանը մարտի դաշտում չհաղթեր Հայաստանին՝ նա իր կամքով չէր լքի մեր հողերը։

Նշենք, որ ի պատիվ Աղդամի օկուպացիայից ազատագրմանը Ադրբեջանի Հանրապետությունում սահմանվել է «Աղդամի ազատագրաման համար» մեդալ։ Նախագահ Իլհամ Ալիևի կարգադրությամբ, Աղդամի շրջանը օկուպացիայից ազատագրելու համար մարտական գործողություններին մասնակցած, մարտերում անձնական արիություն և խիզախություն դրսևորած զինծառայողները պարգևատրվել են «Աղդամի ազատագրման համար» մեդալով։

Հիշեցնցեն, որ Աղդամի շրջանը Հայաստանի զինված ուժերի կողմից օկուպացվել էր 1993 թվականի հուլիսի 23-ին։

Օկուպացիայի ժամանակահատվածում Հայաստանը կողոպտել ու ավիրել է քաղաք Աղդամը և շրջանի բնակավայրերը, պատմական, մշակույթային, կրոնական հուշարձանները, գերեզմանները ջնջվել ենհողի երեսից։

Հայտնի ամերիկացի լրագրող և գրող Թոմաս Դե Վալը, 2001 թվականին այցելելով օկուպացված տարածքները՝ ավերված մզկիթի մինարեթը այցելելու ժամանակ Աղդամը համեմատել է 1945 թվականին ԱՄՆ-ի միջուկային ռմբակոցումների հետևանքով ռմբակոցված քաղաք Հերոսիմայի հետ։ Դրանից հետո սկսել են Աղդամը անվանել «Կովկասի Հերոսիմա»։